Read this first: Mocht je de film Black Swan nog niet gezien hebben, dan ga je nu waarschijnlijk dingen lezen die je of niet helemaal begrijpt of die je misschien niet wilt weten. Toch raad ik je aan om dit te lezen, want de kans is groter dat je de film waarschijnlijk beter begrijpt en dus beter op waarde kan schatten. Dat verdient deze film.
Nina belichaamt een perfectioniste, een depressieve vrouw, een onzeker meisje, een ballerina onder druk, een vrouw met een stressvol leven, een ambitieus meisje, een vrouw die is misbruikt en van al deze vrouwen uit zij hun diepste angsten.
En toch zorgde deze film bij veel mensen voor een hoop vraagtekens. Maar als je bovenstaande gegevens bij elkaar op telt plus wat inlevingsvermogen, hoeven er geen vragen te zijn. Het verhaal klopt zoals het loopt. En in zekere zin is het verhaal mooi. Of eigenlijk is het verhaal gewoon prachtig. Nina weet eindelijk haar doel te bereiken en eindigt op het hoogtepunt, zoals veel meer mensen zouden moeten doen. Wellicht niet zo letterlijk als Nina het doet, maar in zekere zin komt iedereen in zijn leven op een punt (ofwel carrièregericht ofwel met zijn of haar hobby of in iemands relatie) waarbij hij of zij zich afvraagt of er nog meer in zit, nog meer kracht om nog grotere dingen te kunnen doen dan hiervoor. In Nina’s geval was dit haar hoogtepunt. Het ultieme geluksmoment: een prachtige en perfecte witte én zwarte zwaan.
Deze film is herkenbaar voor alle vrouwen met genoemde problemen en eenieder die daarbuiten valt of zich niet kan identificeren met of inleven in op zijn minst drie van de genoemde gevoelens zal waarschijnlijk de dagen na de film rondgelopen hebben met vragen. Of wellicht moeten deze mensen gewezen worden op de feiten. Nina is een ballerina, een beroep met veel stress en een enorm hoge werkdruk. Ballerina’s zijn erg prestatiegericht, wellicht nog meer dan andere mensen. Alleen dit gegeven plus eigen ervaringen als ballerina, geven al genoeg redenen voor het gedrag van Nina en de waanideeën die zij ontwikkelt. Het enige verschil met het echte leven is dat de kijker nu daadwerkelijk deze waanideeën kan aanschouwen.
Iedereen denkt wel eens aan een doemscenario en wanneer iemand een stressvol leven lijdt, bestaat het denken vaak alleen maar uit doemscenario’s. Iets wat ook kenmerkend is voor onzekere en depressieve mensen. Van deze doemscenario’s zijn vaak geen beelden te vormen, enkel wat zich in het hoofd afspeelt en dat is niet in woorden uit te leggen, laat staan dat daar beelden van gevormd kunnen worden. Doemscenario’s zijn kenmerkend door vaak toevalligheden die in het echte leven nooit in deze combinatie zullen voorkomen. Nina’s denken wordt ongelofelijk beinvloed door doemscenario’s. Haar angst is dat de rol van de witte en de zwarte zwaan aan haar voorbij zal gaan, zelfs nadat zij deze rol heeft bemachtigd. Een perfectioniste die iets niet kan waarmaken, een groter doemscenario bestaat er bijna niet.
Wanneer je een beeld kan vormen van hoe Nina denkt, is het inlevingsvermogen die nodig is om deze film te begrijpen al halverwege. Daarnaast zijn er aanwijzingen die ons vertellen dat er meerdere dingen aan de hand zijn, behalve het stressvolle leven als een ballerina. Nina’s moeder heeft een ongezonde rol in Nina’s leven, wat er precies aan de hand is komt de kijker niet te weten, maar duidelijk is wel dat haar moeder grotendeels de keuzes van Nina bepaalt op een vreemde manier. Op internet zijn diverse blogs te vinden van vrouwen die misbruikt zijn door hun moeder en zij herkennen het gedrag van Nina en haar moeder. Of Nina’s moeder daadwerkelijk haar dochter misbruikt komen we niet te weten, maar Nina’s moeder zorgt er wel voor dat Nina’s leven beperkt blijft tot het ballet.
Welke gevoelens er allemaal in het spel zijn, of hoe de relaties precies liggen doet niets af aan het feit dat het verhaal van deze film klopt. Het einde is prachtig en een waar eerbetoon aan Nina’s leven. Natalie Portman heeft van Nina een eigen persoon gemaakt waarvan het lijkt alsof je naast haar zit, alsof je Nina kent. De oscar voor beste actrice is dan ook heel terecht.
Omdat de film enorm realistisch over komt, is het verstandig om deze film te bekijken als je erna de tijd hebt om de film even te laten bezinken.
De afbeeldingen komen van We Heart It
Read Full Post »